การเยี่ยมเยียนบริษัทขนส่งสินค้าหรือตัวแทนจัดส่งสินค้าขนาดเล็กนั้นอาจรู้สึกเหมือนเป็นการเดินทางย้อนเวลาสู่อดีตกับเครื่องแฟกซ์ที่ยังคงมีการใช้งานอยู่และการบันทึกรายการทุก ๆ อย่างด้วยมือบนกระดาษ

การเปิดรับเทคโนโลยีดิจิทัลใหม่ ๆ อันแสนเชื่องช้าของอุตสาหกรรมตัวแทนจัดส่งสินค้านั้นได้กลายเป็นเรื่องเล่าซ้ำซากอย่างไม่อาจหลีกเลี่ยงได้

ขณะเดียวกัน ความคืบหน้าด้านเทคโนโลยีที่เร่งความเร็วมากยิ่งขึ้นในทุกการปฏิสัมพันธ์ทุกวันนี้กำลังแพร่ขยายออกไปอย่างต่อเนื่องทั้งทางสังคม วัฒนธรรม และธุรกิจ ตั้งแต่การอุบัติขึ้นของปัญญาประดิษฐ์ (AI) ที่เรียนรู้ได้ด้วยตนเองไปจนถึงรถยนต์ขับขี่อัตโนมัติ

ในบางมุม ภาพดังกล่าวของอุตสาหกรรมก็ไม่สู้จะยุติธรรมนัก เช่น ภาพดังกล่าวได้เล่าข้ามประวัติศาสตร์การตอบรับการใช้คอนเทนเนอร์ซึ่งส่งเสริมกระบวนการโลกาภิวัตน์ การที่อุตสาหกรรมใช้ระบบการวางแผนทรัพยากรองค์กร หรือ ERP เพื่อเปลี่ยนแปลงข้อมูลและโลจิสติกส์จากยุค 1990 หรือความคล่องตัวและความยืดหยุ่นของผู้ใช้บริการห่วงโซ่อุปทานช่วยให้อีคอมเมิร์ซระดับโลกสามารถเกิดขึ้นได้เมื่อเร็ว ๆ นี้ไป

กระนั้น เรื่องราวซ้ำซากที่ว่านั้นก็มีส่วนจริงอยู่ด้วยเช่นกัน

ตัวอย่างกรณีเช่น อัตราการใช้งานใบตราส่งสินค้าทางอากาศแบบอิเล็กทรอนิกส์ (e-AWB) ซึ่งอย่างดีที่สุดก็เรียกได้เพียงว่า เดินไปข้างหน้าอย่างเชื่องช้า แม้จะมีการเสนอประโยชน์จูงใจมาเป็นเวลาหลายปีและกำหนดให้เป็นสัญญาการขนส่งพื้นฐานสำหรับการขนส่งสินค้าทางอากาศทั้งหมดแล้วก็ตาม อัตราการใช้งาน e-AWB เมื่อเดินธันวาคมที่ผ่านมาก็ยังคงอยู่เพียง 67.5 เปอร์เซ็นต์เท่านั้น

การดิสรัปต์กำลังจะมาถึง

( ดิสรัปต์  = Disruption หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วรุนแรงกว่าที่คาดคิด)

ตัวแทนจัดส่งสินค้าซึ่งแต่เดิมนำเทคโนโลยีใหม่มาใช้ประโยชน์อย่างเชื่องช้านั้นกำลังเผชิญแรงกดดันจากการก้าวตามการเปลี่ยนผ่านดิจิทัลและระบบการทำงานอัตโนมัติให้ทัน

ด้วยการแข่งขันในอุตสาหกรรมที่เข้มข้นมากขึ้น การชิงชัยเพื่อขึ้นครองตำแหน่งผู้นำตลาดจากเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ล่าสุดนั้นได้เริ่มต้นขึ้นแล้วอย่างแท้จริงและเต็มที่ โดยที่ผู้เล่นหลักต่างพยายามมอบประสบการณ์การเป็นลูกค้าที่ดีที่สุดอย่างไม่ลดราวาศอกกัน

กระแส ‘การดิสรัปต์’ ครั้งนี้ ซึ่งมีสตาร์ทอัปการขนส่งที่มุ่งเน้นการใช้ซอฟต์แวร์อย่าง Flexport ที่มีมูลค่า ณ ปัจจุบัน 3.2 พันล้านดอลลสาร์สหรัฐ (2.9 พันล้านยูโร) เป็นหัวหอกนั้น ได้ทำลายความสงบและกระตุ้นให้เกิดการถกเถียงขึ้นมากมายในห่วงโซ่อุปทาน

บริษัทกิจการอิเล็กทรอนิกส์จำนวนมหาศาลได้ก้าวออกมาสู้แนวหน้าและโปรโมตบริการดิจิทัลใหม่ ๆ หลายอย่างที่ออกแบบมาเพื่อลบค่าใช้จ่ายและความไม่สะดวกไปจากห่วงโซ่อุปทานของบริษัทชิปปิ้ง บางบริษัททำการตลาดตนเองว่า เป็นตัวแทนขนส่งสินค้าอิเล็กทรอนิกส์และโบรกเกอร์บนระบบคลาวด์หรือแพลตฟอร์มการค้าออนไลน์ ขณะที่บริษัทอื่นจัดการอัตราและข้อมูลการขนส่งสินค้าแล้วขายข้อมูล

ในด้านการขนส่งทางถนน ศึกในการสร้าง ‘บริการอูเบอร์’ ของรถบรรทุกได้ถูกจุดประกายขึ้นโดยตลาดขนส่งดิจิทัลอย่าง Saloodo! ซึ่งเป็นบริษัทในเครือของ Deutsche Post DHL Group (DPDHL) ซึ่งช่วยให้บริษัทชิปปิ้งสามารถค้นหาผู้ให้บริการขนส่งทางถนน และผู้ให้บริการสามารถค้นหาคำร้องในการขนส่งสินค้าได้เพียงปลายนิ้วคลิก

ก่อนหน้านี้ยักษ์ใหญ่ด้านอีคอมเมิร์ซอย่าง Amazon, JD.com, Lazada และ Alibaba เคยใช้แพลตฟอร์มออนไลน์ในการปฏิวัติโมเดลการค้าปลีกเสียใหม่มาก่อน ตอนนี้แต่ละบริษัทต่างสร้างแพลตฟอร์มดิจิทัลและก้าวย่างด้านโลจิสติกส์ของตนเองเพื่อจะสนับสนุนปริมาณการเติบโตของอีคอมเมิร์ซ

สายการขนส่งคอนเทนเนอร์ซึ่งมีแพลตฟอร์มการขายดิจิทัลใหม่ ศูนย์กลางการฟูมฟักสตาร์ทอัป และแขนขาในด้านตัวแทนขนส่งสินค้าพร้อมอยู่นั้นก็ก้าวเข้ามาสู่สนามรบดิจิทัลด้วยเช่นกัน และรีแบรนด์ตัวเองใหม่เป็นผู้ให้บริการซัพพลายเออร์ผสมผสาน

ตัวอย่างเช่น ยักษ์ใหญ่ด้านการชิปปิ้งอย่าง Maersk ก็ได้เปิดตัวพอร์ทัลออนไลน์สำหรับแปลงกระบวนการจองของตนเองเป็นดิจิทัลและเสนอทางเลือกในการช่วยเคลียร์ภาษีศุลกากรแบบดิจิทัลอีกด้วย

ขณะนี้ไม่มีส่วนใดในธุรกิจขนส่งและโลจิสติกส์ที่ปลอดภัยจากนวัตกรรมทางเทคโนโลยีที่จะเข้ามาสู่ตลาดเลยโดยสิ้นเชิง โดยส่วนใหญ่ต่างอ้างว่า ตนเองสามารถช่วยตอบสนองความจำเป็นของเศรษฐกิจแบบตามความต้องการและอีคอมเมิร์ซข้ามพรมแดนได้อย่างมีประสิทธิภาพมากกว่าระบบที่ต้องใช้เอกสารปริมาณมหาศาลและการทำธุรกรรมด้วยตนเอง

เตรียมความพร้อมเปลี่ยนผ่านดิจิทัล

คำบรรยาย ‘การดิสรัปต์’ มักจะวาดภาพของตลาดการค้าของกิจการที่เปลี่ยนแปลงช้าถูกถาโถมด้วยบรรดากิจการหน้าใหม่ที่เชี่ยวชาญเทคโนโลยีและก้าวเดินอย่างรวดเร็ว

ทว่าตัวแทนขนส่งและผู้ให้บริการโลจิสติกส์รูปแบบ 3PL (Third-party logistics provider) คงโต้แย้งว่า ภาพดังกล่าวนั้นไม่เป็นความจริง

การสำรวจความคิดเห็น IT ในปี 2018 โดยบริษัทที่ปรึกษา KPMG เผยให้เห็นว่า แม้บริษัทขนส่งและโลจิสติกส์นั้นจะล้าหลังในด้านขีดความสามารถดิจิทัล แต่กลับมีประสิทธิภาพในการใช้เครื่องมือดิจิทัลช่วยเสริมประสบการณ์การเป็นลูกค้าในภาพรวมอย่างมาก

ทาง DHL Global Forwarding เองก็ได้เพิ่มมูลค่าเดิมพันของตนขึ้นอย่างสอดคล้องกับการผลักดันสู่การเปลี่ยนผ่านดิจิทัลของ DPDHL Group ตามกลยุทธ์ 2025 ด้วยการเปิดตัวโซลูชันดิจิทัลใหม่ล่าสุดอย่าง myDHLi ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มขนส่งดิจิทัลแรกของอุตสาหกรรมที่ครอบคลุมช่องทางการขนส่งทุกรูปแบบ

พอร์ทัลโทรศัพท์มือถือที่มีบริการครบถ้วนนี้จะมอบการมองเห็นและติดตามการขนส่งแบบเรียลไทม์ให้กับลูกค้าได้ตลอดทุกวันทุกเวลา พร้อมด้วยตัวเลือกความสะดวกในการติดตามและแชร์ข้อมูลเพื่อสนับสนุนการร่วมมือกับเพื่อนร่วมงาน ลูกค้า และพาร์ทเนอร์

ขณะที่แพลตฟอร์มดิจิทัลส่วนใหญ่จะเสนอเพียงฟังก์ชันในการเสนอราคาและจองบริการสำหรับการขนส่งเพียงหนึ่งช่องทาง myDHLi จะปรับเปลี่ยนการเสนอราคาและจองบริการให้เหมาะกับลูกค้า รวมทั้งอัตราค่าบริการขนส่งที่น่าสนใจในทุกช่องทางการขนส่ง ซึ่งถือเป็นครั้งแรกของตลาดตัวแทนขนส่ง ลูกค้าสามารถเข้าถึงข้อมูลอื่น ๆ ทั้งหมด อาทิ การวิเคราะห์การขนส่งและเอกสารการขนส่งสำคัญที่จำเป็นทั้งหมดได้ภายในพอร์ทัล

คุณเคลวิน เหลียง ซีอีโอของ Global Forwarding Asia Pacific กล่าวว่า การรวมบริการเหล่านี้เข้ามาไว้ในแพลตฟอร์มเดียวจะทำให้ลูกค้าได้รับการมองเห็นและติดตามแบบ 360 องศา และความสามารถที่จะจัดการโลจิสติกส์ของตนเองได้ทุกที่ ทุกเวลา

เพื่อที่จะจัดการผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมของการขนส่ง แพลตฟอร์ม myDHLi ยังคำนวณผลกระทบของก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และเสนอวิธีในการลดหรือชดเชยการปล่อยก๊าซอีกด้วย เช่น การเลือกใช้เชื้อเพลิงทางเลือก

ไม่ว่าเทคโนโลยีใหม่ใดจะเข้ามาในสมรภูมิดิจิทัล ที่สุดแล้ว ตัวแทนขนส่งสินค้าก็ยังตอบสนองต่อวัตถุประสงค์หลักในการจัดส่งสินค้าจากต้นทางถึงปลายทางอยู่

การเปลี่ยนผ่านดิจิทัลที่เพิ่มสูงขึ้นเพียงสร้างสนามแข่งขันใหม่ในการส่งมอบประสบการณ์การเป็นลูกค้าที่ดีที่สุดด้วยการทำให้กระบวนการมีความโปร่งใสมากขึ้น เป็นมิตรกับผู้ใช้มากขึ้น และคุ้มค่าใช้จ่ายมากยิ่งขึ้น